prowadzeniem ksiąg rachunkowych (zob. Komentarz do art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości, M. Michalak, Lex 2013). Taka też błędna interpretacja przepisów ustawy o rachunkowości legła u podstaw orzeczenia o winie wobec M. R. co do czynów z art. 79 powoływanej wyżej ustawy. Stosownie do art. 52 ust. 2 ustawy o rachunkowości odmowa podpisania powinna zostać uzasadniona na piśmie, które należy załączyć do sprawozdania finansowego. Na tej podstawie osoby odpowiedzialne za sprawozdanie finansowe mogą zostać zwolnione z odpowiedzialności za poprawność danych zwartych w tym sprawozdaniu. Przepisy ustawy o rachunkowości, zwa-nej dalej „ustawą”, stosuje się, z zastrzeżeniem ust. 3, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej: 1 Treść odnośnika publikujemy na końcu ustawy. 2 Tekst jednolity ogłoszono dnia 19.07.2016 r. 3 Art. 1 w brzmieniu ustawy z dnia 11.05.2017 r dodatkowej opłaty produktowej, o której mowa w art. 77 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2022 r. poz. 1622), z tym że kosztem uzyskania przychodów jest poniesiona opłata, o której mowa w art. 72 ust. 2 tej ustawy; Odpowiedzialność ta wynika przede wszystkim z obowiązku prowadzenia ksiąg rachunkowych przez jednostkę i zgodnie z art. 77 ustawy o rachunkowości kto wbrew przepisom tej ustawy dopuszcza się nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy, podawania w tych księgach nierzetelnych danych bądź niesporządzenia Brak prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz ujmowanie w nich nieprawdziwych danych rodzi odpowiedzialność karną, określoną w art. 77 ustawy o rachunkowości. W celu uniknięcia konsekwencji prawnych, a także biznesowych w zakresie źle przeprowadzonej inwentaryzacji, należy przede wszystkim podejść do tego zagadnienia z należytą Polityka rachunkowości. Istotę polityki rachunkowości oddaje art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości, zgod­nie z którym zasady przyjęte przez daną jednostkę powinny dotyczyć przede wszystkim: 1. określenia roku obrotowego i wcho­dzących w jego skład okresów sprawoz­dawczych, 2. metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania Podstawa prawna. 1. Kto nierzetelnie prowadzi księgę. kara grzywny do 240 stawek dziennych (w 2019 r. maks. 7 200 000 zł) art. 61 § 1 k.k.s. 2. Sprawca czynu zabronionego określonego w pkt 1 - w przypadku mniejszej wagi. kara grzywny za wykroczenie skarbowe (w 2019 r. maks. 45 000 zł) art. 61 § 2 k.k.s. Stosowanie przepisów ustawy o rachunkowości. Regulacje zawarte w ustawie o rachunkowości stosuje się, z zastrzeżeniami określonymi przez ustawodawcę, do mających siedzibę lub miejsce sprawowania zarządu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podmiotów wymienionych w art. 2 ustawy o rachunkowości, tj.: Ogłoszeniu, o którym mowa w art. 70 ust. 2 ustawy o rachunkowości, podlegają roczne i półroczne sprawozdania finansowe wraz z opinią biegłego rewidenta o badanym sprawozdaniu finansowym oraz - w przypadku rocznego sprawozdania finansowego - wraz z odpisem uchwały walnego zgromadzenia akcjonariuszy towarzystwa o zatwierdzeniu rocznego iJQlU. Kto wbrew przepisom ustawy dopuszcza do: 1) nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych, 2) niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych – podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. Sprawozdanie finansowe prezentuje sytuację majątkową i finansową firmy, a zatem powinno odpowiadać podstawowym potrzebom informacyjnym licznych zewnętrznych użytkowników. Głównymi użytkownikami sprawozdań finansowych są: • inwestorzy oraz doradcy – przy decyzjach inwestycyjnych, • zarządzający – przy decyzjach związanych z zarządzaniem firmą, • wierzyciele – przy podejmowaniu decyzji o udzieleniu pożyczki, kredytu bankowego czy sprzedaży z odroczonym terminem płatności, • pracownicy i ich ugrupowania – przy ocenie zdolności firmy do wypełnienia zobowiązań wobec pracowników, • konkurencja – przy ocenie silnych i słabych stron oraz strategii konkurencyjnej firmy. Kara za niezłożenie Uwzględniając, iż sprawozdanie finansowe jest jednym z najbardziej wiarygodnych dokumentów, obowiązek jego złożenia do urzędu skarbowego oraz rejestru sądowego jest nie tylko koniecznością wynikającą z przepisów prawa, ale jego niedopełnienie powinno skutkować skutecznymi sankcjami karnymi. Zgodnie z art. 77 ustawy z r. o rachunkowości – dalej – kto wbrew przepisom tej ustawy dopuszcza do niesporządzenia sprawozdania finansowego, skonsolidowanego sprawozdania finansowego, sprawozdania z działalności, sprawozdania z działalności grupy kapitałowej, sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, skonsolidowanego sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej, sporządzenia ich niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tych sprawozdaniach nierzetelnych danych, podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat dwóch, albo obu tym karom łącznie. W myśl natomiast art. 79* karze grzywny bądź karze ograniczenia wolności podlega ten, kto wbrew przepisom ustawy o rachunkowości nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta, nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi albo nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków, nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia lub nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym. Do zaistnienia tych przestępstw formalnych nie jest wymagane, aby nastąpił określony skutek – wystarczy samo niesporządzenie lub niezłożenie sprawozdania. Tym niemniej każdorazowo fakt ten jest oceniany pod kątem stopnia społecznej szkodliwości. Do pewnego czasu unikano odpowiedzialności karnej. W myśl art. 17 § 1 pkt 3 ustawy z r. – Kodeks postępowania karnego nie były wszczynane postępowania, a wszczęte były umarzane, bowiem w tym przypadku społeczna szkodliwość czynu była uznawana za znikomą, a zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z r. – Kodeks karny nie stanowi przestępstwa czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Można jednak spodziewać się, zwłaszcza na fali zdarzeń, które miały miejsce w ubiegłym roku, zmiany dotychczasowej praktyki i w konsekwencji wzrostu ilości zawiadomień do prokuratury o popełnieniu przestępstwa niezłożenia sprawozdania finansowego, a po stronie sądów – zmiany dotychczasowego łagodnego podejścia do tej sprawy. Przedmiotom przekazania do urzędu skarbowego powinno być sprawozdanie finansowe firmy mające na celu rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji zarówno majątkowej, jak i finansowej, zgodnie z zasadami rachunkowości wynikającymi z ustawy i przyjętymi przez jednostkę. Sprawozdanie finansowe przekazywane do urzędu skarbowego powinno składać się z bilansu, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowych, obejmujących wprowadzenie do sprawozdania finansowego, oraz objaśnień. Ponadto do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki, jeżeli obowiązek jego sporządzania wynika z ustawy lub odrębnych przepisów. Sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności jednostki sporządza się w języku polskim i w walucie polskiej. Dane liczbowe można wykazywać w zaokrągleniu do tysięcy złotych, jeżeli nie zniekształca to obrazu jednostki zawartego w sprawozdaniu finansowym oraz w sprawozdaniu z działalności. Podatkowy obowiązek Podatnicy CIT, którzy stosują w pełnym zakresie określone w ustawie zasady rachunkowości, mają obowiązek złożenia rocznego sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego. Podatnikami tymi są osoby prawne, spółki kapitałowe w organizacji, a także inne jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Złożyć sprawozdanie finansowe do urzędu skarbowego w praktyce mają obowiązek takie podmioty jak spółki kapitałowe prawa handlowego (tj. spółka z oraz spółka akcyjna), przedsiębiorstwa państwowe, spółdzielnie, fundacje, uczelnie wyższe, stowarzyszenia oraz instytuty naukowe. Przepisy w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie decydują o dacie sporządzenia sprawozdania finansowego, a jedynie zobowiązują podatników do jego złożenia do urzędu skarbowego w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Zgodnie bowiem z art. 27 ust. 2 ustawy z r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) – dalej – podatnicy obowiązani do sporządzenia sprawozdania finansowego przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie wraz ze sprawozdaniem z badania, w terminie 10 dni od daty zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego, a spółki - także odpis uchwały zgromadzenia zatwierdzającej sprawozdanie finansowe. Obowiązek złożenia sprawozdania z badania nie dotyczy podatników, których sprawozdania finansowe, na podstawie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku badania. Wykładnia literalna powołanego przepisu wskazuje, iż ustawodawca nałożył obowiązek składania sprawozdań finansowych do urzędu skarbowego na podmioty, które: 1) są obowiązane do sporządzenia sprawozdania finansowego oraz 2) mają obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Uwaga! W myśl art. 57 ust. 1 ustawy z r. – Prawo upadłościowe i naprawcze upadły obowiązany jest wskazać ten majątek oraz wydać syndykowi wszystkie dokumenty dotyczące jego działalności, majątku i rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe i inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych. Upadły traci prawo zarządu oraz możliwość korzystania i rozporządzania mieniem wchodzącym do masy upadłości. W konsekwencji należy uznać, iż w tym przypadku brak jest obowiązku składania sprawozdań finansowych (w rozumieniu ustawy o rachunkowości) do urzędu skarbowego z uwagi na okoliczność, iż nie jest spełniona druga z przesłanek określonych w art. 27 ust. 2 tj. obowiązek zatwierdzenia rocznego sprawozdania finansowego. Sporządzenie sprawozdania w aspekcie bilansowym Obowiązek sporządzenia sprawozdania finansowego decyduje o obowiązku złożenia sprawozdania finansowego do urzędu skarbowego, bowiem podatnicy zobowiązani do jego sporządzenia przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie finansowe wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. Ustawa podatkowa, odsyłając do odrębnych przepisów, nie definiuje zdarzenia określanego jako „sporządzenie sprawozdania finansowego”. Składane do urzędu skarbowego sprawozdanie finansowe po sporządzeniu powinno być podpisane, a także zatwierdzone według zasad prawa bilansowego. Ustawa o rachunkowości określa zakres obowiązków związanych ze sprawozdaniem finansowym, obejmujący w szczególności jego: Na gruncie prawa bilansowego sprawozdanie finansowe co do zasady sporządza się na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, a także na inny dzień bilansowy, z zastrzeżeniem sprawozdań finansowych emitentów papierów wartościowych oraz jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej, które mogą być sporządzane zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Rachunkowości (MSR). Za sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego odpowiedzialny jest kierownik jednostki. W myśl art. 52 ust. 1 kierownik jednostki zapewnia sporządzenie rocznego sprawozdania nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia je właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy. Kierownikami jednostki są członkowie zarządów spółek kapitałowych, wspólnicy prowadzący sprawy spółki w spółce jawnej, cywilnej lub partnerskiej (albo też zarząd spółki partnerskiej, gdy umowa tej spółki przewiduje, że prowadzenie spraw i jej reprezentowanie powierzone zostaje zarządowi) lub komplementariusz prowadzący sprawy spółki w spółce komandytowej i komandytowo-akcyjnej, likwidator, syndyk lub zarządca w postępowaniu upadłościowym, a także członkowie innych organów zarządzających pozostałych jednostek, do których stosuje się przepisy ustawy o rachunkowości. CIT. Podatki i rachunkowość. Komentarz >> W terminie do dnia 31 marca powinny zostać sporządzone wszystkie wymagane przepisami ustawy o rachunkowości elementy sprawozdania finansowego, tj. bilans, rachunek zysków i strat, informacje dodatkowe, obejmujące wprowadzenie do sprawozdania finansowego, oraz wyjaśnienia, zestawienie zmian w kapitale (funduszu) własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywach netto oraz rachunek przepływów pieniężnych. Do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki, którego wymóg sporządzenia ustawa przewiduje dla spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni i przedsiębiorstw państwowych. Przy sporządzaniu sprawozdania finansowego należy mieć na względzie art. 5 ust. 1 zgodnie z którym przyjęte zasady (politykę) rachunkowości należy stosować w sposób ciągły w kolejnych latach obrotowych, oraz art. 45 w myśl którego uwzględnia się zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego. Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzyma informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych. Terminem granicznym, do którego możliwe są korekty w sporządzonym sprawozdaniu finansowym oraz zapisy w księgach rachunkowych danego roku obrotowego, jest data zatwierdzenia sprawozdania finansowego. do sprawozdania finansowego w aspekcie podatkowym Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy, a także odpisów amortyzacyjnych. Podatnicy, z wyjątkiem zwolnionych od podatku, są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości dochodu (straty) osiągniętego w roku podatkowym (art. 9 Podatnicy są obowiązani do prowadzenia ewidencji rachunkowej, a tym samym sporządzania sprawozdań finansowych, w związku z tym dla oceny prawidłowego ustalenia dnia sporządzenia sprawozdania finansowego należy mieć na względzie przepisy ustawy o rachunkowości. Zasady i terminy dotyczące składania zeznania podatkowego w podatku dochodowym od osób prawnych, a także związany z nimi obowiązek zapłaty podatku zostały uregulowane w art. 27 ust. 1 Ustawa podatkowa wiąże zamknięcie ksiąg rachunkowych z zakończeniem roku podatkowego i obowiązkiem złożenia zeznania rocznego. Na gruncie prawa podatkowego w art. 93 § 1 ustawy z r. – Ordynacja podatkowa – dalej – została wyrażona zasada sukcesji, stanowiąca, iż osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się osób prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek. Przepis ten stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie innej osoby prawnej (osób prawnych), osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych) (art. 93 § 2 W świetle powyższego, jeżeli na gruncie prawa podatkowego spółka jest sukcesorem generalnym, to przyjmuje wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki, obowiązek złożenia zeznania podatkowego. W tym przypadku podatnicy, w tym pełniący funkcję sukcesora generalnego, obowiązani są do sporządzenia sprawozdania finansowego, przekazują do urzędu skarbowego sprawozdanie finansowe wraz z opinią i raportem podmiotu uprawnionego do badania sprawozdań finansowych. W myśl art. 15 ust. 4b pkt 1 i art. 15 ust. 4c koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia: 1) sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo 2) złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego, – są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody. Koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa powyżej (w pkt 1 lub 2), są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie. W tym zakresie konieczne jest ustalenie, co należy rozumieć przez datę zamknięcia ksiąg i sporządzenia sprawozdania finansowego dla celów podatkowych. Przepisy podatkowe wskazują jednoznacznie na sprawozdanie finansowe sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami, co w tym przypadku oznacza przepisy ustawy o rachunkowości. Przepisy prawa podatkowego, ustawy o rachunkowości oraz ustawy z r. – Kodeks spółek handlowych – dalej – nie zawierają jednoznacznego wskazania, jaki dzień należy uznać za datę sporządzenia sprawozdania finansowego. Za dzień sporządzenia sprawozdania finansowego, o którym mowa w powołanych przepisach podatkowych, można uznać datę podpisania sprawozdania finansowego przez osobę, której powierzono prowadzenie ksiąg, oraz kierownika jednostki. Po tej dacie, z wyjątkiem ewentualnych korekt audytu lub korekt związanych z istotnymi zdarzeniami, nie ma możliwości ujęcia zapisów księgowych. Począwszy od tego dnia podatnik może zaliczać poniesione koszty bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów do kosztów kolejnego roku podatkowego, nawet jeżeli sporządzone sprawozdanie finansowe zostało skorygowane zgodnie z powołanym przepisem, który mówi o dokonaniu istotnej korekty sporządzonego rocznego sprawozdania finansowego przed zatwierdzeniem, w tym także jeżeli korekty zostały wprowadzone w wyniku badania sprawozdania finansowego przez audytora. Podpisanie sprawozdania finansowego Sprawozdanie finansowe podpisuje – podając zarazem datę podpisu – osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, i kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu. Sprawozdanie finansowe można uznać za sporządzone w dacie złożenia pod wstępnym sprawozdaniem finansowym podpisów osoby, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, oraz kierownika jednostki, którym jest osoba lub organ jedno- lub wieloosobowy, który zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zarządzania jednostką, poprzez co wspólnie poświadczają one, że sprawozdanie finansowe jest kompletne i przedstawia prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. Należy zwrócić uwagę, że podpisanie sprawozdania finansowego przez upoważnione osoby oznacza, że sprawozdanie to jest kompletne i przedstawia prawdziwy i rzetelny obraz sytuacji majątkowej i finansowej jednostki. Ponadto złożenie podpisu pod sprawozdaniem jest równoznaczne z przyjęciem odpowiedzialności przez te osoby za prawidłowość i rzetelność sporządzonego sprawozdania finansowego. Osoby, które podpisały sprawozdanie finansowe, ponoszą odpowiedzialność karną (tak: Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z r., ILPB3/423-572/11-4/EK). Badanie sprawozdania finansowego Jednostka jest zobowiązana do badania sprawozdania finansowego zgodnie z art. 64 ust. 1 Celem badania sprawozdania finansowego jest przedstawienie jednostce pisemnej opinii biegłego rewidenta wraz z jego raportem o tym, czy sprawozdanie finansowe jest prawidłowe oraz rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową, wynik finansowy oraz rentowność badanej jednostki. Opinia powinna w szczególności stwierdzać, czy badane sprawozdanie finansowe: • zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, • zostało sporządzone zgodnie z określonymi ustawą zasadami rachunkowości stosowanymi w sposób ciągły, • jest zgodne co do formy i treści z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, w tym podatkowymi, statutem lub umową, • przedstawia rzetelnie i jasno wszystkie istotne dla oceny jednostki informacje, a w odniesieniu do sprawozdania z działalności jednostki, czy informacje zawarte w tym sprawozdaniu są zgodne z informacjami zawartymi w rocznym sprawozdaniu finansowym. Badaniu podlegają roczne skonsolidowane sprawozdania finansowe grup kapitałowych oraz roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność: • banków krajowych, oddziałów instytucji kredytowych, oddziałów banków zagranicznych, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, głównych oddziałów i oddziałów zakładów ubezpieczeń, głównych oddziałów i oddziałów zakładów reasekuracji oraz oddziałów zagranicznych firm inwestycyjnych; • spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych; • jednostek działających na podstawie przepisów o obrocie papierami wartościowymi oraz przepisów o funduszach inwestycyjnych; • jednostek działających na podstawie przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych; • spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji; • pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków: a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób, b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej euro, c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej euro. Badaniu podlegają sprawozdania finansowe spółek przejmujących i spółek nowo zawiązanych, sporządzone za rok obrotowy, w którym nastąpiło połączenie, a także roczne sprawozdania finansowe jednostek sporządzone zgodnie z MSR. Sprawozdania finansowe emitentów papierów wartościowych dopuszczonych, emitentów zamierzających ubiegać się lub ubiegających się o ich dopuszczenie do obrotu na jednym z rynków regulowanych krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Również sprawozdania finansowe jednostek wchodzących w skład grupy kapitałowej mogą być sporządzane zgodnie z MSR. Decyzję w sprawie sporządzania sprawozdań finansowych zgodnie z MSR przez jednostki, o których mowa powyżej, podejmuje organ zatwierdzający. Sprawozdanie finansowe przekazane do badania biegłemu rewidentowi może podlegać kolejnym korektom w związku z zaistnieniem sytuacji, o których mowa w art. 54 ust. 1 „Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego, a przed jego zatwierdzeniem, jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach, które mają istotny wpływ na to sprawozdanie finansowe, lub powodujących, że założenie kontynuowania działalności przez jednostkę nie jest uzasadnione, powinna ona odpowiednio zmienić to sprawozdanie, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić biegłego rewidenta, który sprawozdanie to bada lub zbadał. Jeżeli zdarzenia, które nastąpiły po dniu bilansowym, nie powodują zmiany stanu istniejącego na dzień bilansowy, to odpowiednie wyjaśnienia zamieszcza się w informacji dodatkowej”. Odpowiedzialność karno-skarbowa Dnia 1 stycznia 2015 r. ustawodawca wprowadził do ustawy z Kodeks karny skarbowy - dalej odpowiedzialność karno-skarbową w przypadku niedopełnienia obowiązku złożenia sprawozdania finansowego (art. 80b Uwaga! Kto wbrew obowiązkowi nie przekazuje w terminie właściwemu organowi podatkowemu sprawozdania finansowego, opinii lub raportu, podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. --------------------------------------------------------------------------------------------------------------* Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Sprawozdania finansowe przedstawiają aktualną, realną sytuację finansową podmiotu. Mają więc bardzo istotne, doniosłe znaczenie dla jego funkcjonowania. Służą zarówno tym, których obejmują swoim badaniem, jak i innym uczestnikom obrotu gospodarczego, pełniąc jednocześnie funkcję gwaranta pewności tego obrotu. Sprawozdanie finansowe musi spełniać określone prawem wymogi, a ich niedochowanie może sprowadzić na podmiot zobowiązany do sprawozdawczości dotkliwe sankcje. Czym jest sprawozdanie finansowe? Ideę, sens i cel, dla którego sporządza się sprawozdanie finansowe najlepiej wyjaśnia unijna dyrektywa 2013/34/UE¹. Stanowi ona, że roczne sprawozdania finansowe zwiększają ład korporacyjny, umożliwiają wgląd w dokonane transakcje i dostarczają inwestorom na rynkach kapitałowych pożądanych przez nich informacji na temat podmiotu objętego sprawozdaniem. Zgodnie z pkt 9 preambuły tej dyrektywy: „Roczne sprawozdania finansowe powinny być sporzą-dzane przy zastosowaniu zasady ostrożności, w sposób prawdziwy i rzetelny przedstawiać stan aktywów i pasywów jednostki, jej sytuację finansową oraz wynik finansowy”. Zatem sprawozdanie finansowe, prezentując realny stan finansowy jednostki, służy samej jednostce, pozwalając na świadome, efektywne i odpowiedzialne zarządzanie jej działalnością. Zapewnia także pełnię wiedzy na temat jej sytuacji majątkowej podmiotom uprawnionym do nadzorowania jej działalności oraz jej kontrahentom i inwestorom. Kto ma obowiązek składania sprawozdań finansowych? Generalnie, sprawozdania finansowe powinni sporządzać wszyscy, których działalność związana jest nierozłącznie z gospodarką finansową i oddziałuje na osoby trzecie. Część podmiotów jest do tego zobowiązana ustawowo. Ich krąg wskazuje Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości². Zgodnie z jej art. 4 ust. 3, rachunkowość jednostki obejmuje poddanie badaniu, składanie do właściwego rejestru sądowego, udostępnianie i ogłaszanie sprawozdań finansowych. Zatem wszelkie podmioty, które zgodnie z tą ustawą, z uwagi na swój status prawny lub wysokość osiąganych przychodów, są zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych, lub dobrowolnie wybrały prowadzenie ewidencji swej działalności w postaci ksiąg rachunkowych – zobowiązane będą do składania sprawozdań finansowych. Zatem o objęciu obowiązkiem sprawozdawczym nie decyduje forma prowadzonej działalności, a wybrany lub narzucony ustawowo sposób ewidencjonowania jej przychodów i rozchodów. Obowiązek sprawozdawczy może więc dotyczyć sprawozdań finansowych spółek – wszelkiego rodzaju: kapitałowych czy osobowych, sprawozdań finansowych fundacji, jak i osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Z czego składa się sprawozdanie finansowe? Zgodnie z art. 45 ust. 2 ustawy o rachunkowości, sprawozdanie finansowe musi zawierać: bilans, rachunek zysków i strat oraz informację dodatkową, obejmującą wprowadzenie do sprawozdania finansowego oraz dodatkowe informacje i objaśnienia. W bilansie ujawnia się stan aktywów i pasywów na dzień kończący bieżący i poprzedni rok obrotowy. W rachunku zysków i strat – przychody, koszty, zyski i straty oraz nieuniknione obciążenia wyniku finansowego za bieżący i poprzedni rok obrotowy. Ponadto, podmioty, których sprawozdania finansowe podlegają corocznemu badaniu, muszą zawrzeć w nich zestawienie zmian w kapitale własnym, a w przypadku funduszy inwestycyjnych – zestawienie zmian w aktywach netto, oraz rachunek przepływów pieniężnych. Fundusz inwestycyjny oraz alternatywne spółki inwestycyjne załączają również zestawienie lokat. Sprawozdanie finansowe tej ostatniej jednostki musi zawierać jeszcze inne, wskazane w art. 45 ust. 3c elementy, takie jak: informacje o wyemitowanych przez nią instrumentach finansowych lub o przyznanych uprawnieniach wpływających na ustalenie wartości aktywów netto lub na prawa inwestorów. Obligatoryjnym elementem rocznego sprawozdania finansowego: spółek kapitałowych, spółek komandytowo-akcyjnych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, towarzystw reasekuracji wzajemnej, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, a także tych spółek jawnych i komandytowych, których wszystkimi wspólnikami ponoszącymi nieograniczoną odpowiedzialność są spółki kapitałowe, spółki komandytowo-akcyjne lub spółki z innych państw o podobnej do tych spółek formie prawnej, oraz w przypadku specjalistycznych funduszy inwestycyjnych otwartych, funduszy inwestycyjnych zamkniętych oraz alternatywnych spółek inwestycyjnych – jest sprawozdanie z działalności tej jednostki, którego najważniejszym składnikiem jest informacja o stanie majątkowym i o sytuacji finansowej jednostki. Gdzie składać i do kiedy sprawozdanie finansowe? Bez względu na to, czy jest to sprawozdanie finansowe spółki, sprawozdanie finansowe fundacji, czy innego podmiotu, sporządza się je na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych lub inny, wynikający z ustawy o rachunkowości dzień bilansowy. Nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od dnia kończącego rok obrotowy, a zatem najpóźniej do 31 marca roku następnego. W terminie tym sprawozdanie musi zostać również podpisane. Jego badanie przez biegłego rewidenta musi zostać przeprowadzone nie później niż przed upływem 6 miesięcy od daty bilansu, czyli do 30 czerwca roku następnego – w tym samym terminie musi również nastąpić zatwierdzenie sprawozdania finansowego przez odpowiedni organ. Co ważne, gdy przedmiotem badania jest sprawozdanie finansowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjnej, sprawozdanie towarzystwa ubezpieczeń wzajemnych, towarzystwa reasekuracji wzajemnej, lub spółdzielni, to musi zostać ono przeprowadzone najpóźniej na 15 dni przed zgromadzeniem wspólników, walnym zgromadzeniem akcjonariuszy lub walnym zgromadzeniem członków albo przedstawicieli członków spółdzielni. Po zatwierdzeniu sprawozdania, podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych niewpisani do Krajowego Rejestru Sądowego, zobowiązani są je przekazać Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej. Do kiedy sprawozdanie finansowe muszą złożyć? Mają na to 10 dni od dnia jego zatwierdzenia. Od 1 stycznia 2020 r. podatnicy ci zobowiązani są również dołączać do sprawozdań finansowych, sprawozdania z ich badania, a gdy podatnikiem jest spółka – również odpis uchwały o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych, a więc np. przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, muszą przekazać sprawozdanie finansowe Szefowi KAS do końca terminu na złożenie deklaracji podatkowej za rok poprzedni, a więc do 30 kwietnia roku następnego. Przedsiębiorcy wpisani do KRS, zobowiązani są do złożenia w tym rejestrze swojego rocznego sprawozdania finansowego, w terminie 15 dni od jego zatwierdzenia. Dołączają do niego: sprawozdanie z badania (chyba, że nie podlegało badaniu), odpis dokumentu zatwierdzającego sprawozdanie finansowe oraz podział zysku lub pokrycie straty (np. uchwałę). Jeśli wymaga tego ustawa, przedsiębiorca musi również dołączyć sprawozdanie ze swojej działalności. Sprawozdanie finansowe składa się w postaci elektronicznej oraz opatruje kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Podmioty wpisane do Krajowego Rejestru Sądowego sporządzają je w strukturze logicznej oraz formacie udostępnianym w odpowiednim Biuletynie Informacji Publicznej urzędu obsługującego Ministra Finansów. Z tym, że od 15 marca 2018 r. dokumenty składane do KRS wnosi się za pośrednictwem portalu S24 prowadzonego przez Ministra Sprawiedliwości. Sprawozdanie finansowe fundacji, czy stowarzyszenia, niewpisanych do KRS, a będących podatnikami CIT, sporządzane są w postaci elektronicznej, bez stosowania wymaganej struktury logicznej. Jednostki, których sprawozdania finansowe podlegają badaniu, a nie podlegają złożeniu w KRS, zobowiązane są złożyć do ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym: wprowadzenie do sprawozdania finansowego, bilans, rachunek zysków i strat, zestawienie zmian w kapitale własnym oraz rachunek przepływów pieniężnych za rok obrotowy, w terminie 15 dni od dnia ich zatwierdzenia, wraz ze sprawozdaniem z badania oraz odpisem uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty. Kierownicy jednostek, bez względu na to, czy składają sprawozdanie finansowe spółki, sprawozdanie finansowe fundacji, sprawozdanie finansowe z działalności gospodarczej osoby fizycznej, czy innego podmiotu, muszą zatem wiedzieć nie tylko komu, ale i do kiedy sprawozdanie finansowe złożyć. Uwaga! W związku z wprowadzonym w Polsce stanem epidemii, spowodowanym rozprzestrzenianiem się koronawiursa, Ministerstwo Finansów 29 marca 2020 r. opublikowało Projekt rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji (nr z wykazu 158), który wydłużyć ma terminy spełnienia obowiązków sprawozdawczych za 2019 rok. Interesujące przedsiębiorców terminy związane ze sporządzeniem, składaniem, czy ogłaszaniem sprawozdań finansowych, zostaną na mocy tych wyjątkowych regulacji, wydłużone jednorazowo o 3 miesiące. Spółki muszą pamiętać, że… Ustawa o rachunkowości przewiduje w przypadku niektórych spółek, wyłączenie obowiązku sprawozdawczego. Kryterium wyłączenia stanowi rodzaj prowadzonej działalności, sposób prowadzenia rozliczeń oraz osiągnięty w poprzednim roku podatkowym próg przychodowy. Zwolnione z obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego spółki muszą jednak pamiętać, że nie zdejmuje to z nich obowiązku ujawnienia tego faktu w KRS. Zgodnie bowiem z art. 70a: „Kierownik jednostki będącej spółką jawną osób fizycznych lub spółką partnerską, której przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły mniej niż równowartość w walucie polskiej 2 000 000 euro i która nie stosuje zasad rachunkowości określonych ustawą na podstawie art. 2 ust. 2, składa we właściwym rejestrze sądowym w terminie 6 miesięcy od dnia kończącego rok obrotowy, oświadczenie o braku obowiązku sporządzenia i złożenia rocznego sprawozdania finansowego”². Jaka jest odpowiedzialność za niewykonanie obowiązku złożenia sprawozdania finansowego? Odpowiedzialność za niedopełnienie obowiązków dotyczących sprawozdań finansowych ponoszą kierownicy jednostek objętych obowiązkiem sprawozdawczym, osoby którym powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych, a nawet biegli rewidenci. Przepis art. 77 ustawy o rachunkowości sankcjonuje, że niesporządzenie sprawozdania finansowego, sporządzenie go niezgodnie z przepisami lub zawarcie w nim nierzetelnych danych podlega grzywnie lub karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie. W tych samych granicach karze podlega biegły rewident, który sporządza niezgodną ze stanem faktycznym opinię o sprawozdaniu finansowym (art. 80). W art. 79 wskazany jest katalog jeszcze innych nieprawidłowości, jakich dokonanie skutkować będzie grzywną lub karą ograniczenia wolności. Należy do nich niezłożenie sprawozdania finansowego we właściwym rejestrze sądowym, niezłożenie go do ogłoszenia, czy niepoddanie go badaniu przez biegłego rewidenta. A zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o rachunkowości, ww. kierownikami jednostek są: a) członkowie zarządu lub innego organu zarządzającego, b) członkowie organu wieloosobowego, c) wspólnicy prowadzący sprawy spółki – w przypadku spółki jawnej i spółki cywilnej, d) wspólnicy prowadzący sprawy spółki albo zarząd – w przypadku spółki partnerskiej, e) komplementariusze prowadzący sprawy spółki – w przypadku spółki komandytowej i spółki komandytowo-akcyjnej; f) osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą; g) likwidator, syndyk lub zarządca ustanowiony w postępowaniu restrukturyzacyjnym oraz zarządca sukcesyjny, h) małżonek zmarłego przedsiębiorcy, spadkobierca ustawowy przedsiębiorcy, albo spadkobierca testamentowy przedsiębiorcy albo zapisobierca windykacyjny, który dokonał zgłoszenia do naczelnika urzędu skarbowego o kontynuowaniu prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Poza wskazaną wyżej odpowiedzialnością, kierownicy jednostek oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki odpowiadają również solidarnie wobec spółki za szkodę wyrządzoną wskutek niezapewnienia, aby sprawozdanie finansowe spełniało przewidziane w ustawie wymogi. Ale najdotkliwsze sankcje za niezłożenie sprawozdania finansowego, lub złożenie go w niezgodzie z przepisami, dotknąć mogą samej jednostki, podmioty, przedsiębiorstwa, spółki, objętej obowiązkiem sprawozdawczym. Spółka, która nie złoży sprawozdania finansowego, jest wzywana przez Krajowy Rejestr Sądowy do jego złożenia w terminie 7 dni od doręczenia wezwania. Jeśli mimo wszczęcie tzw. trybu przymuszającego, spółka nie złoży sprawozdania, może zostać przez sąd rozwiązana i wykreślona z rejestru. Dwukrotne z rzędu niezłożenie sprawozdań finansowych spółki, a więc za dwa kolejne lata obrotowe, skutkować będzie obligatoryjnym, z urzędu orzeczonym rozwiązaniem spółki, bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. ——— źródła: 1 – Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/34/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie rocznych sprawozdań finansowych, skonsolidowanych sprawozdań finansowych i powiązanych sprawozdań niektórych rodzajów jednostek, zmieniająca dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/43/WE oraz uchylająca dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG (Dz. Urz. UE z 29 czerwca 2013 r., L 182/19). 2- Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. 1994 Nr 121 poz. 591, z późn. zm.).